Natuurblog: Zo zen als een zeekoe

Het is druk in de mangrove van Burgers’ Zoo. Al voor ik de grote hal binnenloop hoor ik het geroezemoes van mensen. Ik pak mijn fototoestel uit mijn rugzak en hang hem om mijn nek. Ik heb een half uur de tijd om mijn camera haar werk te laten doen, voor ik haar weer opberg en inruil voor mijn groene gidsen-shirtje. Ik duw de touwen, die ervoor zorgen dat de vlinders ín de mangrove blijven, aan de kant en stap de warme hal in.

Ik word altijd blij van de mangrove. Het is echt mijn happy place. Het aangename klimaat in de hal, de dieren en planten die er leven, de mensen die er rondlopen en het feit dat het een héél klein beetje van mij voelt. Want sinds de opening van de hal in juli 2017 mag ik er een paar keer per maand als vrijwillige gids rondlopen. Samen met een enthousiast team van mede-gidsen vertellen we de bezoekers over de prachtige natuur in Belize en over het kleine stukje mangrove dat Burgers’ Zoo in Arnhem heeft geprobeerd na te bouwen. Er is over alles wat er leeft zoveel moois te vertellen. De wenkkrabbetjes laten me altijd even glimlachen en de vlinders zijn kleine wondertjes van de natuur. Maar de zeekoeien hebben mijn hart écht gestolen. En speciaal voor hen ben ik vandaag iets eerder naar de dierentuin gekomen. Er is namelijk een jong geboren! Waar het bassin eerst werd bewoond door een harmonieus koppeltje zeekoeien, zwemt er nu plots een derde rond. Een ieniemienie zeekoe. Een paar dagen oud! En wat word ik daar blij van!

Een ieniemienie zeekoe

En met mij zijn er nog veel meer mensen blij: de brug boven het zeekoeienbassin staat vol met bezoekers. Ze komen allemaal de nieuwe aanwinst bewonderen. Want we hebben er wél even op moeten wachten! Zeekoeien hebben – net als olifanten – een behoorlijk lange draagtijd, zo’n twaalf maanden! En omdat het bijna onmogelijk is om een echo te maken onder water, wisten we niet hoe ver de zwangerschap al was gevorderd. En toen zwom er een paar dagen geleden ’s ochtends ineens een zeekoetje rond! Hoe geweldig!

Nadat ik een plekje heb veroverd op de brug en binnen een half uur zo’n 500 foto’s heb gemaakt, is het tijd om het gidsenshirt aan te trekken. Ik haal even een frisse neus buiten en eenmaal weer binnen, dompel ik me voor de tweede keer onder in het enthousiaste geroezemoes van de bezoekers. Maar dit keer niet om mijn eigen passie voor fotografie haar vrije loop te laten, maar om te vertellen en om te doen verwonderen.

Het grootste deel van de tijd sta ik bij de zeekoeien. Helemaal in mijn element vertel ik de mensen over de bijzondere wereld van de zeekoe. En mensen luisteren. En stellen vragen. En raken verwonderd. Ik vertel dat de jonge zeekoe wel twee jaar bij zijn moeder blijft. Ze zoogt hem en beschermt hem. Tot hij groot genoeg is om het zelf te redden. Het volwassen mannetje vindt het allemaal best, hij bemoeit zich niet met de opvoeding van het jong, De zeekoeienwereld is nog niet echt geëmancipeerd en opvoeden blijft een vrouwentaak. Gelukkig zijn zeekoeien geweldig tolerant en gemoedelijk en leidt dit niet tot discussies in de relatie.

25 kg andijvie!

Er worden een paar kroppen andijvie in het water gegooid en het mannetje draait een rondje en zwemt er naartoe. Zeekoeien zijn vegetarisch en eten bij ons voornamelijk andijvie, aangevuld met wat gekookte groenten en granen. Maar vooral véél andijvie. Ze eten per zeekoe wel 25 kilo andijvie per dag! Nu hebben zeekoeien een heel uitgebreid darmstelsel om zoveel mogelijk voedingsstoffen uit die andijvie (en in de natuur zeegras en waterplanten) te kunnen halen. Dat verteren doen ze zo grondig dat het voedsel (de restanten ervan dan) pas na zeven dagen weer worden uitgepoept! En dat komt allemaal in het water terecht! Om ervoor te zorgen dat we de zeekoeien nog wel kunnen zien in helder water, wordt het gehele bassin ongeveer twee keer per dag gefilterd. Als je dan ook nog bedenkt dat zeekoeien ontzettende koukleumen zijn en warm water (zo’n 25 graden) nodig hebben om zich comfortabel te voelen, begrijp je misschien wel waarom zeekoeien de duurste dieren zijn in onze dierentuin!

De aandacht gaat weer terug naar moeder en het jong. Ze dobberen met zijn tweetjes heerlijk relaxed door het water. Moeder heeft haar voorste vin uitgestoken en laat jong daarop drijven. Zo kost het hem minder energie en kan hij makkelijk af en toe even zijn neus boven het water steken om adem te halen. En… niet geheel onbelangrijk… onder die voorste vinnen van moeder zitten haar tepels. Zodra ze haar vin uitsteekt, komt de tepel tevoorschijn en kan het jong drinken. Ook dit hebben zeekoeien gemeen met olifanten, bij hen zitten de tepels ook in de oksel van de voorpoten.

Ik ben na een middagje mangrove weer helemaal zen. Zeekoeien hebben nu eenmaal dat effect op mij. Ze drijven ontspannen door het water en doen niets anders dan eten en slapen en zwemmen. En al daarnaar kijken, doet onthaasten.

Ik zou zeggen: heb je behoefte aan een instant-zen-shot en ben je een keer in de buurt van Arnhem? Kom dan zeker een kijkje bij ons nemen. En als je mij herkent, trek me aan mijn groene shirtje en ik neem je mee in de wondere wereld van de mangrove!

Foto-tip:

Zeekoeien zijn niet makkelijk te fotograferen. Je hebt in de mangrove van Burgers’ Zoo twee mogelijkheden: van bovenaf vanaf de brug of ‘onder water’ door de grote ruit. Fotografeer je van bovenaf, dan is een polarisatiefilter erg handig. Het geeft je de mogelijkheid om door de weerspiegeling van het water heen te breken, zodat je het dier onder water kunt fotograferen. Sta je voor de ruit? Zorg dan dat je niet flitst, geen fel gekleurde kleren aan hebt en je camera zo recht mogelijk op de ruit plaatst. Zo heb je zo min mogelijk last van weerspiegelingen van jezelf of andere bezoekers.