In mijn vorige blog heb ik verteld waarom ik vlinders zo geweldig mooi vind en waarom ik ze zo graag op de foto zet. Ik kan me voorstellen dat je na het lezen dacht: Okee… fijn om te weten, maar ik heb niet echt iets geleerd over fotografie. Dat klopt! En ook weer niet… fotograferen is meer dan alleen maar je camera ergens op richten en afdrukken. Fotografie is – voor mij althans – anders en beter leren kijken. Zoals ik al in mijn vorige blog zei: een foto wordt nóg waardevoller als het beeld je ook zonder camera raakt. Ik hoop dus dat je na het lezen van mijn vorige blog de schoonheid van vlinders nog meer bent gaan waarderen.

Om het goed te maken, zal ik in dit blog vertellen wat ík heb geleerd over het fotograferen van vlinders in de mangrove. En ik denk dat veel van mijn tips ook opgaan voor het fotograferen van vlinders in ‘het wild’.

Tip 1) Sta stil!

Sta stil en neem even de tijd om de omgeving in je op te nemen. Kijk rond, zie wat er allemaal rondfladdert, bestudeer het licht, let op de bloemen en planten die er groeien, kijk welke vlinders rustig gaan zitten en welke nooit rust lijken te hebben. Ik ben zelf nogal ongeduldig en denk snel dat ik op een ander plekje waarschijnlijk veel mooiere dingen ga zien, dus deze tip staat – ook voor mij – met stip op nummer 1. Als je naar de mangrove gaat als het buiten kouder is dan binnen, zul je je lens sowieso even de tijd moeten geven om te wennen aan de temperatuur. Neem die tijd dan ook even voor jezelf. Zo kun je wennen aan het gefladder om je heen en geef je je ogen de kans om te focussen op de vlinders. Er is zoveel te zien, maar als je rond blijft lopen, mis je veel…

Tip 2) Beweeg!

Lekker tegenstrijdig met de vorige tip, hè? Als jij en je lens eenmaal gewend zijn aan de omgeving, ga je op zoek naar een mooie vlinder. Omdat je nooit kun bepalen waar de vlinder gaat zitten, ben je afhankelijk van de omgeving. Zit hij tussen de struiken of op een blaadje dat een beetje vrij hangt van de rest? Zit hij hoog of juist laag? Druk niet zomaar af, maar ga door je knieën, doe een stap naar links of rechts, zoom een beetje in of uit (of bij een primelens: doe een stapje naar achteren of naar voren). Dat je ondertussen al een boel foto’s maakt is natuurlijk helemaal prima. Lang leve de digitale camera; je kunt altijd de mindere foto’s weer wissen!

Tip 3) Diafragma

Een vlinder is een prachtig, maar ook wat complex onderwerp om op de foto te zetten. Ze heeft namelijk veel uitstekende delen: de vleugels natuurlijk, maar ook de voelsprieten en de pootjes. Als je diepte in je foto wilt creëren en die mooie zachte achtergrond wilt hebben, zul je het diafragmagetal lekker laag moeten houden (f2,8 – f4). Zeker als er veel andere blaadjes, bloemetjes en takjes op de achtergrond zijn, kan de foto nogal onrustig worden bij een hoog diafragmagetal. Je hebt dan weliswaar de hele vlinder scherp, maar ook alles eromheen. Dat wil je niet, want zo ontstaat er een zoekplaatje. 😉 Fotografeer je een vlinder van bovenaf of recht van voren, dan kan je vaak prima uit de voeten met een laag f-getal. Maar neem je een foto van de zijkant, dan zul je merken dat een beetje experimenteren met je diafragma niet verkeerd is. Vraag jezelf goed af, wat je scherp wilt in de foto en waar de wazigheid mag beginnen. Hoe groter het f-getal, hoe meer scherpte (ook in de achtergrond). Hoe kleiner het f-getal, hoe kleiner het scherpstelgebied (en hoe meer wazigheid op de achtergrond).

Tip 4) Stel scherp op de ogen

Deze tip komt in veel van mijn blogs terug en ik kan het niet vaak genoeg benadrukken. Stel altijd scherp op de ogen! Pas als je de ogen scherp hebt, krijg je echt contact met het onderwerp. En de vlinder heeft een paar prachtige ogen, dus die mogen best gezien worden!

Tip 5) Achtergrond

Zoek als het even kan een rustige achtergrond uit. Dat lukt uiteraard niet altijd, maar hoe meer de vlinder los komt van de achtergrond, hoe fijner de foto is om naar te kijken. De mangrove biedt tal van plekjes waar de vlinders zich niet hoeven te verschuilen in de struiken. Kijk maar eens naar de foto. Ik heb een vlinder gezocht die op een ‘vrij’ stengeltje zat en ben een beetje door de knieën gegaan. Hierdoor wordt de achtergrond mooi zacht en popt het vlindertje (en stengeltje) er meer uit.

Tip 6) Sluitertijd

Het overgrote deel van de vlinders is erg beweeglijk. Ze vliegen van bloem naar bloem en hebben geen besef van camera’s en poseren. Passiebloemvlinders bijvoorbeeld; deze knapperds zitten zelden stil. En als er al eentje stil zit, dan komt er geheid een ander aan om haar weer weg te jagen. Wil je een druk vlindertje goed scherp op de foto krijgen, verklein dan je sluitertijd. Je zult misschien je ISO een beetje moeten verhogen en je diafragma eventueel wat moeten vergroten (lager f-getal), maar dan heb je wel een mooie actiefoto! Hoe beweeglijker het onderwerp dat je op de foto wilt zetten, hoe kleiner de sluitertijd moet zijn. Bij een stilzittend vlindertje zou ik voor een sluitertijd van minimaal 1/60 gaan. Bij een rondfladderend vlindertje zou ik een sluitertijd van minimaal 1/500 aanhouden. Op sluitertijden ga ik in een ander blog nog verder in, maar onthou voor nu dat hoe hoger het getal achter de ‘/’ (slash), hoe sneller de sluitertijd (1/500 van een seconde is sneller dan 1/60 van een seconde).

 Tip 7) Ga vroeg op pad

Een vlinder is koudbloedig, net als alle andere insecten. Dat betekent dat ze actiever wordt zodra de warmte van de zon haar werk gaat doen. Deze tip geldt dus voor fotograferen ‘in het wild’ én in de mangrove: ga vroeg op pad. Je hebt dan de kans dat je de vlinders treft als ze net langzaam de dag aan het beginnen zijn. Echt vlot zijn ze dan nog niet. Met de enorme hitte van deze zomer is het om negen uur in de mangrove ook al behoorlijk warm, maar neem deze tip maar mee als je een keer in de winter de mangrove bezoekt óf als je een keer vroeg op staat en lekker buiten op pad gaat. In de avond zoeken veel vlinders trouwens een slaapplaats op. Ook dat kan een mooi moment zijn om ze op de foto te zetten.

Tip 8) Compositie

Compositie is een heel smaakgevoelig onderwerp. De een houdt van een ingekaderde foto, de ander wil juist ruimte om het onderwerp. Deze tip is dan ook een algemene, mocht je het zelf graag anders doen? Helemaal goed! Leef je uit. Je eigen creativiteit kwijt kunnen, is juist wat fotograferen zo leuk maakt! In het algemeen geldt dat vlinders – net als alle andere dieren – een beetje ademruimte nodig hebben. Geef ze die tijdens het fotograferen (dus duik er niet helemaal bovenop), maar geef ze ook wat ruimte op de foto. Ik heb in een eerder blog al eens gesproken over de kijkrichting. Laat wat ruimte op de foto in de kijkrichting van de vlinder. Of in de vliegrichting. Het beeld krijgt zo meer inhoud en diepte.