Afgelopen zomer heb ik een aantal fotoworkshops bijgewoond van Leon Baas. En dit fotoreisje op Texel heeft me naast veel nieuwe technieken ook veel stof tot nadenken gegeven. Het is fascinerend om een paar dagen door te brengen met andere fotografie-liefhebbers. Het is bijzonder inspirerend om de mooie foto’s van de medecursisten te zien. En tegelijkertijd maakt het erg nederig. Ik heb nog zóveel te leren!

Tijdens een kop thee kwam er een gesprekje op gang over de echtheid van foto’s. De één wil een foto zo waarheidsgetrouw mogelijk maken en de ander laat graag zien wat hij tijdens het fotograferen voelde en ervoer. Daaruit spreekt nogal een verschil in visie en beleving. Als je een waarheidsgetrouwe foto wilt produceren, dan zul je rekening moeten houden met scherpte en scherptediepte. Hoeveel wil je scherp? Het menselijk oog ziet over het algemeen veel scherp, een diafragma van F2,8 zul je met je eigen ogen niet snel waarnemen. Een camera kan dit wel en het geeft een zachte onscherpe achtergrond (bokeh). Waarheidsgetrouw fotograferen betekent vaak ook dat je het hele dier of plantje scherp op de foto zet, de omgeving van het onderwerp voor lief neemt en niet teveel wijzigt in de originele kleuren van de foto. Je registreert wat je ziet en vaak zijn degene die deze kunst van fotograferen beheersen, technisch behoorlijk sterk. Het is een hele kunst om dat wat je ziet zo eerlijk en echt mogelijk op de foto te zetten én daarnaast ook nog eens een mooi en interessant beeld neer te zetten.

Deze manier van fotograferen ligt echter ver bij mij vandaan. Ik ben een gevoelsmens en leg graag vast wat een beeld met me doet. Als ik een klein vlindertje op de foto zet, raak ik bevangen van haar mooie kleuren en dit geweldige wondertje van de natuur. De rest van de omgeving vaagt weg en het enige dat ik nog wil is haar recht doen. Het vlindertje vastleggen zoals ík haar zie. Zonder storende takjes of een drukke achtergrond en met kleuren die sprankelen.

“To me, photography is an art of observation. It’s about finding something interesting in an ordinary place… I’ve found it has little to do with the things you see and everything to do with the way you see them.”
— Elliott Erwitt

Dat betekent dat ik tijdens het fotograferen al keuzes moet maken. Welke diafragma kies ik? Welke positie neem ik in? Hoe staat het contrast en de kleurintensiteit ingesteld op mijn camera? Welke sluitertijd kies ik? Past wellicht een andere witbalans beter bij het gevoel dat dit beeld bij me oproept? Keuzes die ik heel snel en intuïtief maak. Soms probeer ik verschillende dingen uit, als het onderwerp tenminste het geduld heeft om op mijn geëxperimenteer te wachten. In Lightroom pas ik later vaak ook nog wel het één en ander aan. Al lukt het me steeds beter om het juiste beeld recht uit de camera te krijgen.

Ik vind het fascinerend om die verschillende uiteenlopende visies naast elkaar te bekijken. Over smaak valt niet te twisten. Maar is de één nou echt zoveel meer waarheidsgetrouw dan de ander? Dat wat je ziet en waarneemt is altijd subjectief. Het beeld dat uit de camera komt, is nooit helemaal objectief. Jij als fotograaf stelt de camera in en kiest een bepaalde compositie/uitsnede. En is de foto die ik gevoelsmatig heb geproduceerd helemáál niet waarheidsgetrouw? Ik ervoer en zag het vlindertje zo door mijn lens. Dat is ook een waarheid, de waarheid van mijn beleving.

Het is net als met het naturalisme/realisme en het impressionisme in de schilderkunst. Gaat het om het gedetailleerd vastleggen van wat je ziet of wil je vooral de sfeer weergeven? Het mag duidelijk zijn dat mijn voorkeur vooral naar dat laatste uitgaat. Ik ben benieuwd wat jouw voorkeur heeft!