Voor sommige mensen lijkt fotograferen soms niet meer dan je camera ergens op richten en op de ontspanknop drukken. Vervolgens vindt er een prachtig proces plaats ín je camera, waarna er een foto op het sd-kaartje belandt. Prima! Niets mis mee.

Maar…. als je een beetje meer werk wilt maken van een mooie foto, dan gebeurt er vóór het indrukken van de ontspanknop al een heleboel meer. Je hebt gekeken waar het licht vandaan komt, een compositie bepaald, eventueel een bijpassende sluitertijd of diafragma gekozen, je ISO wat opgehoogd of juist lager gezet, gespeeld met de witbalans, scherp gesteld op het juiste punt en vervolgens heb je op precies het juiste moment op de ontspanknop gedrukt. Hoe langer je fotografeert, hoe sneller en onbewuster dit proces verloopt. En heb je nog nooit handmatig iets ingesteld op je camera? Dan ben je ongetwijfeld toch op zijn minst bezig geweest met het bepalen van de juiste compositie.

Volgens Wikipedia is compositie ‘het ordenen van beeldelementen volgens een vooraf bepaalde strategie. Het is een poging tot creëren van orde in de chaos’. En ik denk dat ik vooral om dat laatste stukje, zo graag speel met de compositie. Ik schep graag een beetje orde in de chaos, dat is immers één van de redenen dat ik fotograferen zo heerlijk vind. Het geeft focus en rust in mijn hoofd. Een momentje van orde in mijn eigen chaos.

Compositie dus. En ik denk dat iedereen hier bewust of onbewust tijdens het fotograferen mee bezig is. Ik hou niet van hele strakke voorgeschreven regels tijdens het fotograferen. Ik ga graag een beetje op mijn gevoel en intuïtie af. Maar Pablo Picasso zei ooit: “learn the rules like a pro, so you can break them like an artist”. En wie ben ik om Picasso tegen te spreken? Ik ben het zelfs roerend met hem eens. Ik ga hier niet álle compositie-regels uitwerken. Ik heb er één uitgekozen, die vooral voor natuurfotografie van belang is. En het bijzondere aan deze compositie-regel is dat ze eigenlijk altijd wel toepasbaar is en wérkt! In veel gevallen maakt ze een foto echt beter. Dat gezegd, daag ik vooral iedereen uit om met deze regel te experimenteren en er je eigen draai aan te geven!

De regel van derden

De regel van derden gaat ervan uit dat je je beeld horizontaal en verticaal in drieën kunt delen. Je krijgt dan negen gelijke vlakken. De uitdaging van deze regel is om je onderwerp te positioneren op een van de kruispunten van deze vlakken. Plaats je onderwerp vooral niet altijd in het midden van de foto! Dit kan heel goed uitpakken uiteraard, maar vaak wordt een foto een stuk interessanter als je het onderwerp juist iets uit het midden plaatst.

Vooral bij landschappen kun je de regel van derden goed toepassen. Probeer de horizon eens niet precies in het midden te zetten. Soms wil je juist de lucht meer benadrukken. Zoals bij een rode lucht die ontstaat tijdens een zonsopkomst.

De voorgrond is minder interessant en dus plaats ik die maar voor een derde in het beeld. De lucht krijgt hierdoor de aandacht die het verdient. Het huis situeer ik bewust wat meer rechts in de foto. Ik stel me dan voor dat de mensen die er wonen ’s ochtends uit hun raam uitkijken over het uitgestrekte veld met de windmolens en met mij meegenieten van het prachtige ochtendrood! (Tja, een foto wordt altijd mooier als het een verhaal vertelt…) Ook bij een mooie ondergaande zon aan zee of een pittige onweersbui, zou ik er altijd voor kiezen om deze natuurverschijnselen alle ruimte te geven die ze verdienen. Ik moet hier wel meteen bij vermelden dat dit natuurlijk allemaal heel smaakgevoelig is. Ik ben dol op luchten en kan enorm genieten van mooie wolken aan een blauwe hemel of de kleuren van het gouden uurtje. Soms is juist de voorgrond interessanter. Als je bijvoorbeeld een meanderende rivier op de foto zet, kun je er voor kiezen om juist hiervan meer te laten zien in de foto. Probeer het eens uit en ontdek waar jij blij van wordt!

Kijkrichting

De regel van derden werkt ook prima bij het fotograferen van dieren of insecten. Hierbij speelt met name ook de kijkrichting een rol. Kijk eens naar de foto hieronder.

Als ik dit purpergorsje (dat leeft in de desert van Burgers’ Zoo) in het rechterdeel van de foto zou hebben geplaatst of zelfs in het midden, zou het geheel wat benauwend zijn overgekomen. Wees vooral niet bang voor lege ruimtes in een foto. Zolang het onderwerp interessant genoeg is en de achtergrond prettig om naar te kijken, ontstaat vanzelf een mooie balans en rust in de foto. Door ruimte te geven aan de kijkrichting van dit (overigens in mijn ogen superschattige) vogeltje creëer je enerzijds rust en tegelijkertijd wekt het misschien wat nieuwsgierigheid op. Waar gaat de interesse van dit vogeltje naar uit? Waar kijkt hij naar?

De regel van derden en rekening houden met de kijkrichting, geven je wat houvast bij het fotograferen. Speel ermee, kijk wat het met je foto’s doet en of het iets is wat voor jou werkt. Ik ben benieuwd naar jullie ervaringen!